Afgelopen vrijdag presenteerde het kabinet het langverwachte aanvullende klimaatpakket als onderdeel van de Voorjaarsbesluitvorming. Deze plannen van minister Hermans moesten ook dienen als antwoord op de nijpende situatie waarin de Nederlandse basisindustrie en energiesector verkeren — ook in onze regio. Smart Delta Resources deed vorige maand, samen met andere regiopartners, al een dringende oproep tot structurele doorbraken richting de Voorjaarsnota. De leden van Smart Delta Resources herkennen in het pakket concrete stappen waarmee het kabinet actief wil bijdragen aan en sturen op een schone, competitieve industrie.

Tabita Verburg (Voorzitter Smart Delta Resources NL):

“Het gepresenteerde pakket biedt op korte termijn verlichting en is een duidelijk signaal dat het kabinet inzet op het behoud én de verduurzaming van de Nederlandse industrie. We waarderen de inspanning om dat nu ook te vertalen naar concrete maatregelen. Tegelijkertijd moeten we bezien of bepaalde maatregelen, zoals de nu in stand gehouden additionele CO2-heffing, voldoende worden aangepast. 

Er is nog onduidelijkheid over de exacte implementatie en de vraag of de voorgestelde maatregelen het investeringsklimaat voor de industrie daadwerkelijk voldoende versterken. Dit gaan wij samen met partners en andere industrieclusters de komende weken onderzoeken, en vervolgens daarover in gesprek met het kabinet.”

Ook gedeputeerde Jo-Annes De Bat (Provincie Zeeland) ziet het pakket als een stap in de goede richting:

“Het pakket is een eerste goede stap om daadwerkelijk het vertrouwen terug te winnen. Door als overheid het risico rondom opslag van CO2 op zich te nemen, zullen bedrijven sneller instappen en daarmee op korte termijn reductie realiseren. Dat de plastic-taks er niet komt, is goed nieuws en zorgt ervoor dat de concurrentiepositie niet verslechtert. Maar, richting de zomer zal nog wel iets meer moeten gebeuren. Met name in het bouwen aan het onderling vertrouwen”.

Op basis van een eerste analyse reflecteert Smart Delta Resources hieronder op de hoofdlijnen uit het pakket. Deze vormen ook input voor de nadere dialoog richting parlementaire behandeling van het pakket.

Positieve stappen op nettarieven, maar nog geen structurele doorbraken

Het kabinet neemt enkele zinvolle stappen, onder meer om op korte termijn de gevolgen van hoge energieprijzen te verzachten. Zo wordt de indirecte kostencompensatie (IKC) opnieuw ingezet voor drie jaar en krijgt TenneT staatsgaranties om sneller en voordeliger te kunnen investeren in de noodzakelijke uitbreiding van het elektriciteitsnet. Dat is een belangrijke impuls.

Tegelijkertijd ontbreekt nog een structurele oplossing voor de hoge nettarieven die de Nederlandse industrie parten spelen. Het kabinet gaat echter verder onderzoeken of de amortisatie-variant, waarbij een deel van de netkosten over een langere tijd uitgespreid worden, mogelijk is. Bij Smart Delta Resources kijken wij uit naar de uitkomsten van dit onderzoek en de besluitvorming hierover bij Prinsjesdag in september.

Meer realistische koers op waterstof, maar tempo blijft essentieel

Het kabinet maakt met het pakket ook keuzes die perspectief bieden voor de opschaling van waterstof. De verplichte inzet van RFNBO’s (hernieuwbare brandstoffen van niet-biologische oorsprong) in de industrie wordt bijgesteld naar 4% — een realistischer niveau, gezien de huidige stand van de waterstofproductie in Nederland. Dit onder voorwaarde dat de kosten daarbij gedragen moeten kunnen worden en dat er toegang is tot betaalbare waterstofinfrastructuur. Ook de zogeheten ‘raffinageroute’ wordt gefaciliteerd waarbij de correctiefactor bijgesteld wordt naar 1,0 om zo de door de markt gevraagde zekerheid te bieden voor elektrolyseprojecten in Nederland. De verhoging van de subverplichting voor RFNBO’s in het wegvervoer, biedt daarbij ruimte voor meer elektrolysecapaciteit.

Ook is het industriecluster blij dat er middelen worden ingezet om waterstofprojecten te stimuleren, zowel aan de vraag- als productiezijde. 

Middelen voor verduurzaming industrie

Het is positief dat ook voor 2026 de SDE++-regeling wordt opengesteld, onder meer voor technieken als CO₂-afvang en -opslag. Dit helpt bedrijven die hun verduurzamingsprojecten willen realiseren. Tegelijkertijd wordt circa €600 miljoen gekort op het Klimaatfonds om ruimte te maken voor verlaging van de energiebelasting voor huishoudens. Hoewel dat begrijpelijk en sympathiek is in deze tijd van hoge inflatie, mag het niet ten koste gaan van de middelen die bedoeld zijn om de industriële transitie te versnellen.

Nationale heffingen met effect op gelijk speelveld

De additionele CO₂-heffing blijft gehandhaafd als drukmiddel voor bedrijven die onvoldoende verduurzamen. Tegelijkertijd lopen veel bedrijven vast doordat essentiële randvoorwaarden ontbreken, zoals aansluiting op energie-infrastructuur, tijdige vergunningverlening, stabiel beleid en voldoende ruimte. Zolang deze randvoorwaarden niet zijn ingevuld, remt de heffing investeringen eerder dan dat zij de transitie stimuleert. Om die reden past het kabinet de regeling aan: bedrijven krijgen meer tijd om te verduurzamen en het tariefpad blijft tot in ieder geval 2030 ongewijzigd. De effecten van deze en andere aanpassingen aan de heffing worden de komende tijd verder onderzocht.

Daarnaast wordt de aangekondigde heffing op nieuwe plastics niet doorgezet en wordt er gekeken naar een alternatieve benadering voor de circulaire plastics norm (CPN). Hoewel we ook in ons cluster samen toewerken naar een circulaire economie met meer inzet van duurzame koolstofbronnen, zou een nationale heffing zoals deze de concurrentiepositie van de Nederlandse chemische industrie onevenredig aantasten en het risico op weglekeffecten vergroten. Via de nieuwe Plastic Tafel gaat ook ons cluster het gesprek aan over alternatieve maatregelen die de businesscase voor hernieuwbare plastics ten opzichte van fossiele varianten kunnen versterken.

Energie- en CO2-infrastructuur

Het is positief dat de Rijksoverheid meer regie neemt op 25 van de meest urgente infrastructuurprojecten, waaronder meerdere in Zeeland. De ambitie om procedures te versnellen, de vergunningsplicht voor kleine uitbreidingen van hoogspanningsstations te versoepelen en herhaling van onderzoek te beperken, draagt hieraan bij. Ook de extra middelen voor regio’s waar nationale infrastructuur samenkomt – zoals in industrieclusters – zijn een belangrijke steun. Naast elektriciteits- en waterstofinfrastructuur erkent het kabinet bovendien de essentiële rol van CO₂-infrastructuur. Zo neemt de Rijksoverheid, via EBN, bij het Aramis-project extra financiële risico’s op zich, wat de kans op succes vergroot én helpt om toekomstige transporttarieven competitief te houden.

Vervolg

Smart Delta Resources zal de komende periode samen met haar partners het pakket verder analyseren en het gesprek aangaan met het kabinet over de noodzakelijke vervolgstappen, waaronder ook over samenhang met (voortzetting van) de maatwerkaanpak. De verduurzaming van de industrie is niet alleen essentieel voor het klimaat, maar ook voor de toekomst van werkgelegenheid, innovatie en economische kracht in onze regio.

Via deze link treft u het volledige aanvullend klimaatpakket van minister Hermans van Klimaat & Groene Groei.